Ngày 27/10/2017, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) đã phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Điện lực Kyushu Nhật Bản (Kyushu) tổ chức “Hội thảo quốc tế giới thiệu công nghệ Nhật bản trong vận hành hồ thủy điện và kiểm soát lũ”. Chủ trì hội thảo có Ông Trần Viết Ngãi – Chủ tịch VEA, Ông Nguyễn Cường Lâm – Phó Tổng giám đốc EVN, Ông Makato, đại diện cấp cao Kyushu, tham dự có đại diện Văn phòng Chính phủ, các Cục, Bộ ngành và các nhà máy thủy điện.   

Ông Trần Viết Ngãi – Chủ tịch VEA

Khai mạc hội thảo Ông Trần Viết Ngãi phát biểu: Việt Nam có nhiều sông, suối, địa hình chia cắt và có rất nhiều các nhà máy thủy điện, nằm rải rác ở nhiều tỉnh trong cả nước. Các năm gần đây, phong trào xây dựng thủy điện vừa và nhỏ phát triển mạnh mẽ, đến nay đã có hàng trăm dự án đã đi vào hoạt động, đóng góp một sản lượng điện lớn cho hệ thống điện quốc gia, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng.
Tuy nhiên, biến đổi khí hậu khắc nghiệt, hạn hán kéo dài, mưa lũ nặng nề làm cho công tác quản lý vận hành hồ, xả lũ trong thời gian qua gặp nhiều khó khăn. Việc tìm kiếm giải pháp tốt để quản lý vận hành hồ chứa và kiểm soát lũ cho các hồ thủy điện rất có ý nghĩa và vai trò hết sức quan trọng.

Nhật Bản là một nước phát triển cao về công nghệ thủy điện. Trong các năm qua, Tập đoàn Điện lực Kyushu Nhật Bản đã sang Việt Nam đầu tư nghiên cứu việc quản lý vận hành hồ chứa và kiểm soát lũ cho vài dự án thủy điện. Do vậy, để công tác quản lý vận hành các hồ chứa đảm bảo an toàn hiệu quả, VEA đã phối hợp với Tập đoàn Điện lực Kyushu, EVN tổ chức hội thảo giới thiệu “Công nghệ Nhật bản trong vận hành hồ thủy điện và kiểm soát lũ”. 

Ông Hà Ngọc Tuấn- Tập đoàn Kyushu trình bày giải pháp tại hội thảo

Theo giải pháp công nghệ xả lũ của Tập đoàn Điện lực Kyushu, các chuyên gia của Kyushu đã sang Việt Nam nghiên cứu, tìm hiểu để xây dựng Chương trình phần mềm hỗ trợ vận hành hồ và kiểm soát lũ. Nguyên lý hoạt động của chương trình dựa vào lượng mưa đo được trên lưu vực để tính toán dự báo lưu lượng nước về hồ, kết hợp thiết bị đo mực nước hồ, lưu lượng nước xả qua tràn, lưu lượng chạy máy để tính toán lưu lượng nước về hồ theo thời gian thực, từ đó xây dựng các kịch bản vận hành hồ và xả lũ hiệu quả. Để chương trình vận hành chính xác, điều khó khăn nhất hiện nay là các thiết bị đo mưa, đo mực nước hồ tại các hồ chứa chưa hoàn chỉnh, Ông Hà Ngọc Tuấn đề nghị cần kết hợp với Công ty Dịch vụ Dự báo Thời tiết Quốc tế (Weathernews) để cung cấp các thông tin dự báo về mưa, lắp đặt đầy đủ các thiết bị đo mực nước hồ chính xác, thiết bị đo độ mở cửa van cung để tính toán lưu lượng xả qua tràn và các thiết bị đo mưa tự động trên toàn lưu vực để cung cấp các thông số đầu vào cho Chương trình phần mềm phục vụ tính toán. Phí dịch vụ gồm: Lắp đặt lần đầu (từ 15÷20 triệu USD) + phí duy trì bảo dưỡng hàng năm là quá đắt so với Viêt Nam. Hơn nữa không đảm bảo chính xác việc tính toán lưu lượng nước về hồ, lưu lượng xả qua tràn vì không xác định được chính xác mực nước hồ khi lũ.

Sau phần trình bày của Ông Hà Ngọc Tuấn, Ông Phạm Phong – Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sông Ba đã được Chủ trì VEA mời tham gia báo cáo “Công nghệ vận hành xả lũ của SBA”. Cụ thể:

SBA đã nghiên cứu đo mưa trên lưu vực để tìm giải pháp vận hành xả lũ tại NMTĐ Krông H’năng từ năm 2011, từ đó dự báo lưu lượng nước về hồ trong 2, 4, 6, 12 giờ và 24 giờ đến, đo mực nước hồ chính xác đến milimét để tính toán xác định lượng nước về hồ theo thời gian thực, đã được SBA báo cáo tại “Hội Chợ công nghệ và thiết bị Hà Nội 2016” và “Hội nghị quản lý, vận hành an toàn, hiệu quả công trình thủy điện” vào ngày 17/3/2017 do Ông Trần Tuấn Anh - Bộ Trưởng Bộ Công Thương chủ trì.

Gần đây, SBA đã nghiên cứu chế tạo thành công thêm các thiết bị: Tự động báo khi mực nước hồ tăng 10mm trong 10 phút được gắn trong thiết bị đo mực nước hồ chính xác milimét nhằm cảnh báo lũ về để CBNV nhà máy chủ động trong công tác PCLB (Thiết bị này đã được đưa vào lắp đặt vận hành tại các NMTĐ Đrây H’linh, Đăkmi4, Krông H’năng và Khe Diên.v.v..); Thiết bị đo mưa tự động gửi số liệu qua tin nhắn sms, mạng internet hoặc vệ tinh (đã được lắp đặt tại các NMTĐ Sông Bung 4A,5,6, Krông H’năng, Khe Diên v.v…); Thiết bị đo độ mở của van cung chính xác đến milimét bằng công nghệ đo laser để tự động tính toán lưu lượng xả qua tràn; hệ thống tự động cảnh báo hạ du mỗi khi nhà máy vận hành phát điện hoặc xả nước qua tràn, đã nghiên cứu đường đặc tính lũ tìm ra điểm xả lũ hợp lý và những ứng dụng trong xả lũ.

     
Ông Phạm Phong-Tổng giám đốc SBA báo cáo tại hội thảo

Từ những dữ liệu được cung cấp theo thời gian thực của những thiết bị trên, SBA sử dụng để vẽ đường đặc tính lũ, phân tích lũ để tìm điểm bắt đầu xả lũ. Điểm xả lũ và lưu lượng xả lũ hợp lý sẽ cắt được đỉnh lũ cho mọi trận lũ, xả lũ bằng hoặc êm hơn lũ tự nhiên.

Sau khi nghe Ông Phạm Phong – Tổng giám đốc SBA trình bày về “Công nghệ vận hành xả lũ SBA“, chủ trì hội thảo và các chuyên gia từ Nhật Bản đã rất ngạc nhiên và đánh giá cao giải pháp công nghệ vận hành xả lũ của SBA. 

Các chuyên gia của Tập đoàn Kyushu lắng nghe Ông Phạm Phong trình bày

Hiện nay, giải pháp công nghệ xả lũ SBA đang được phát triển để xây dựng giải pháp vận hành xả lũ tự động cho hồ Krông H’năng, làm cơ sở thực hiện các đề tài vận hành xả lũ liên hồ sông Ba và Vu Gia – Thu Bồn đã được UBND tỉnh Phú Yên, Quảng Nam đồng ý.
SBA mong muốn mang lại giải pháp, công cụ nhằm vận hành xả lũ đơn hồ, liên hồ đạt hiệu quả và các hồ thủy lợi, thủy điện có cửa xả trở thành công cụ đắc lực để vận hành xả lũ tốt hơn lũ tự nhiên để thời gian đến, thủy điện sẽ không còn là tội đồ mỗi khi lũ về mà góp phần mang lại sự bình yên cho đồng bào và hiệu quả tích cực cho địa phương và các chủ đầu tư.

Qua hội thảo lần này, cho thấy những nỗ lực nghiên cứu vừa qua đã tạo ra các sản phẩm ưu việt, vượt trội so với nước bạn. Đó là kết quả sau 8 năm miệt mài và trăn trở của SBA về “Công nghệ vận hành xả lũ hồ chứa”. 

Kết thúc hội thảo, Chủ tịch VEA đã ghi nhận những đóng góp tích cực về công nghệ vận hành xả lũ của SBA. Thời gian đến, sẽ tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả hội thảo để góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý vận hành hồ và xả lũ.